Τι είναι ο ύπνος και γιατί είναι σημαντικός;

Ο ύπνος είναι μια μυστηριώδης κατάσταση ύπαρξης.

Μία φορά την ημέρα (ή πιο συχνά, αν σας αρέσει να παίρνετε υπνάκους) μπαίνετε σε μια κατάσταση διαφορετικής συνειδητότητας και περιορισμένης αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον.

Αλλά τι ακριβώς συμβαίνει στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια όλων αυτών των πολύτιμων ωρών ανάπαυσης και πώς επηρεάζεται το υπόλοιπο σώμα;

Τι είναι ο ύπνος και γιατί είναι σημαντικός;

Ο ύπνος είναι μια κατάσταση διαφορετικής συνειδητότητας και περιορισμένης αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον.

Τα στάδια του ύπνου εναλλάσσονται ανάμεσα στον ύπνο REM (γρήγορες κινήσεις ματιών) και στον ύπνο μη REM.

Ο ύπνος μη REM περιλαμβάνει 4 διαφορετικές φάσεις με διαφορετικά χαρακτηριστικά.

Ο ύπνος είναι μια διαδικασία αποκατάστασης, κατά την οποία τόσο το σώμα όσο και ο εγκέφαλος επανορθώνονται. Προσφέρει, επίσης, αποτέλεσμα «αποτοξίνωσης».

Ο ύπνος είναι απαραίτητος για τη λειτουργία της μνήμης, την επούλωση πληγών, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και τη λειτουργία των ορμονών στο σώμα. Είναι ζωτικής σημασίας για τη σωστή ανάπτυξη, τη γενικότερη υγεία και την ευεξία των παιδιών.

Οι δερματικές παθήσεις της παιδικής ηλικίας, όπως η ατοπική δερματίτιδα, μπορεί να επηρεάσουν τον ύπνο και απαιτούν στοχευμένη φροντίδα για το δέρμα με έκζεμα, ώστε να καταπραϋνθεί ο κνησμός και να βελτιωθεί η ποιότητα του ύπνου.

Τι ακριβώς είναι ο ύπνος;

Η απάντηση είναι μάλλον προφανής. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, αποκοιμιόμαστε και σταματάμε να έχουμε επαφή με το περιβάλλον γύρω μας. Μετά από κάποια ώρα, ξυπνάμε νιώθοντας -καλώς εχόντων των πραγμάτων- τονωμένοι και αναζωογονημένοι.

Με πιο επιστημονικούς όρους, ο ύπνος είναι μια κατάσταση διαφορετικής συνειδητότητας και περιορισμένης αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον, κατά την οποία αναστέλλονται οι αισθητικές λειτουργίες του σώματος και η εκούσια κίνηση των μυών.

Οι ακριβείς διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στον εγκέφαλο και στο υπόλοιπο σώμα κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι πολύπλοκες και εξακολουθούν να αποτελούν αντικείμενο διερεύνησης μέχρι σήμερα.

Διαβάστε παρακάτω μια σύντομη ανάλυση των διεργασιών που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια του ύπνου και γιατί οι ώρες ανάπαυσης είναι τόσο σημαντικές για τους ενήλικες και ιδίως για τα παιδιά.

Ποια είναι τα στάδια του ύπνου;

Ο ύπνος εναλλάσσεται ανάμεσα σε δύο διαφορετικά είδη: τον ύπνο REM (γρήγορες κινήσεις ματιών) και τον ύπνο μη REM. Ξεκινά από τον ύπνο μη REM, ο οποίος απαρτίζεται από 4 διαφορετικά στάδια.

• Το πρώτο στάδιο είναι μια ενδιάμεση κατάσταση ανάμεσα στον ξύπνιο και τον ύπνο.

• Το δεύτερο στάδιο περιλαμβάνει τον ελαφρύ ύπνο, κατά τον οποίο ο ρυθμός των παλμών της καρδιάς μειώνεται, η αναπνοή επιβραδύνεται και η θερμοκρασία του σώματος πέφτει.

• Στο τρίτο και το τέταρτο στάδιο έχουμε τον βαθύ ύπνο.

• Έπειτα, μπαίνουμε στον ύπνο REM, ο οποίος χαρακτηρίζεται από γρήγορες κινήσεις των ματιών με τα βλέφαρα κλειστά.

Κατά τη διάρκεια της φάσης αυτής, τα εγκεφαλικά κύματα μοιάζουν με αυτά που έχουμε όταν είμαστε ξύπνιοι. Η ρυθμός της αναπνοής αυξάνεται και οι μύες μας παραλύουν προσωρινά, καθώς βλέπουμε όνειρα.

Συνήθως, ο κύκλος αυτός ανάμεσα στον ύπνο REM και στον ύπνο μη REM επαναλαμβάνεται 4-5 φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αυτό το μοτίβο ύπνου ισχύει τόσο για τους ενήλικες όσο και για τα παιδιά.

Γιατί ο ύπνος είναι τόσο σημαντικός;

Ο ύπνος είναι μια απαραίτητη επανορθωτική διαδικασία Καθώς κοιμόμαστε, τόσο το σώμα όσο και ο εγκέφαλος υποβάλλονται σε αποκατάσταση και επανόρθωση.

Κατά τη διάρκεια του ύπνου, το σώμα έχει την ικανότητα να αυτο-θεραπεύεται και να αποβάλλει τα μεταβολικά απόβλητα που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια των περιόδων δραστηριότητας.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τον εγκέφαλο, όπου οι τοξίνες, όπως οι δραστικές μορφές οξυγόνου, απομακρύνονται με ταχύτερο ρυθμό κατά τη διάρκεια του ύπνου σε σύγκριση με την κατάσταση εγρήγορσης.

Και στις δύο περιπτώσεις, αυτό το «αποτέλεσμα αποτοξίνωσης» του ύπνου θεωρείται ότι οφείλεται στη μείωση του ρυθμού μεταβολισμού του σώματος, πράγμα που επιτρέπει στις επανορθωτικές διαδικασίες να πάρουν τον έλεγχο.

Ο εγκέφαλος παραμένει αρκετά δραστήριος κατά τη διάρκεια του ύπνου, ενώ έχει αποδειχθεί ότι ο καλός ύπνος είναι απαραίτητος για την καταγραφή και την αποθήκευση νέων αναμνήσεων. Πέρα από την αποτοξίνωση του σώματος, ο ύπνος είναι επίσης ένα στάδιο ανάπτυξης και επανόρθωσης.

Οι αναβολικές ορμόνες (όπως η ανθρώπινη αυξητική ορμόνη), οι οποίες ευνοούν την ανάπτυξη, εκκρίνονται κυρίως κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Γι' αυτόν τον λόγο πιστεύεται ότι ο ύπνος είναι απαραίτητος για τη σωστή επούλωση των πληγών. Συνεχώς ανακαλύπτονται νέες λειτουργίες του ύπνου.

Για παράδειγμα, είναι πλέον γνωστό ότι ο ύπνος παίζει ζωτικό ρόλο στη διατήρηση του ανοσοποιητικού συστήματος και στον τρόπο λειτουργίας των ορμονών στο σώμα.

Γιατί ο ύπνος είναι τόσο σημαντικός για τα παιδιά

Ο ύπνος είναι απαραίτητος για την υγεία και την ανάπτυξη των παιδιών

Ο ύπνος είναι απαραίτητος για την υγεία και την ευεξία τόσο των ενηλίκων όσο και των παιδιών. Όμως, τα παιδιά εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη σωστή ανάπαυση και περισσότερες ώρες ύπνου.

Μελέτες έχουν δείξει ότι στα παιδιά που κοιμούνται καλά παρατηρείται βελτιωμένη προσοχή, συμπεριφορά, ικανότητα μάθησης, μνήμη και συνολική ψυχική και σωματική υγεία.

Ο ανεπαρκής ύπνος μπορεί να οδηγήσει σε υψηλή αρτηριακή πίεση, παχυσαρκία, ακόμα και κατάθλιψη.

Δεδομένου ότι η αυξητική ορμόνη εκκρίνεται κατά προτίμηση κατά τη διάρκεια του ύπνου, η χρόνια στέρηση ύπνου μπορεί να επηρεάσει επίσης την ανάπτυξη των παιδιών.

Έκζεμα: κύρια αιτία της έλλειψης ύπνου στα παιδιά

Η ατοπική δερματίτιδα μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο των παιδιών

Αν το παιδί σας έχει ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα), θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ως πιθανή αιτία του διαταραγμένου ύπνου.

Το 90% των παιδιών με έκζεμα έχουν φαγούρα και ξύνονται κατά τη διάρκεια της νύχτας, με αποτέλεσμα να χάνουν 1 ολόκληρη ώρα ύπνου κάθε βράδυ.

Το βραδινό πρόγραμμα περιποίησής τους θα πρέπει να περιλαμβάνει ειδικά προϊόντα φροντίδας για το δέρμα με έκζεμα, όπως το LIPIKAR Syndet AP+ για το μπάνιο και μια πλούσια μαλακτική κρέμα, όπως το LIPIKAR Baume AP+, πριν από τον ύπνο.

Αυτά τα απλά βήματα μπορούν να μειώσουν στο μισό το ξύσιμο και να βοηθήσουν το παιδί να απολαύσει μια ξεκούραστη νύχτα... και μια μέρα γεμάτη παιχνίδι!

* Raymond Cespuglio, Damien Colas, & Sabine Gautier-Sauvigné, "Energy Processes Underlying the Sleep Wake Cycle"; Chapter 1 in Parmeggiani & Velluti (2005). ** "Brain may flush out toxins during sleep". National Institutes of Health. Archived from the original on January 16, 2014. ***

https://www.ninds.nih.gov/Disorders/Patient-Caregiver-Education/Understanding-Sleep **** Gümüştekín K, Seven B, Karabulut N, Aktaş O, Gürsan N, Aslan S, Keleş M, Varoglu E, Dane S (2004). "Effects of sleep deprivation, nicotine, and selenium on wound healing in rats". International Journal of Neuroscience. 114 (11): 1433–1442. doi:10.1080/00207450490509168. PMID 15636354. ***** "Sleep-wake cycle: its physiology and impact on health" (PDF). National Sleep Foundation. 2006. Retrieved 24 May 2017.